Blog
Bevallen is een oerkracht. Je bevalling, van begin tot eind, is perfect geëvolueerd: moeder natuur snapt hoe het werkt en ze heeft haar zaakjes op en top geregeld. Om goed te kunnen bevallen is het belangrijk dat je je veilig voelt. In dit artikel vertel ik je de noodzaak van veiligheid tijdens je bevalling en geef ik je 10 tips.
Drie breinen
Laten we beginnen bij het begin: niet iedereen is het hiermee eens maar in feite zijn we gewoon dieren. Wij hebben ons alleen nog een stukje doorontwikkeld ten opzichte van andere dieren. Je kunt ons brein eigenlijk in drie delen opbreken: het reptielenbrein, het zoogdierenbrein en het mensenbrein. Dit is ooit zo benoemd door neurowetenschapper Paul D. MacLean en hoewel het een brein vanzelfsprekend een stuk complexer is dan dit, valt het wel goed uit te leggen aan de hand van deze drie breinen.
Het reptielenbrein
Je reptielenbrein is het oudste brein, dat waar je hersenstam huist, en volgens MacLean is dit gedeelte zo’n 500 miljoen jaar oud is. Je reptielenbrein houdt je het liefst zo veilig mogelijk: het is gericht op overleving en triggert ook de welbekende fight/flight/freeze-reactie: vechten, vluchten of bevriezen. Dit brein staat continu aan en denkt maar weinig na. Zolang je reptielenbrein het gevoel heeft dat je veilig bent, is het rustig. Op het moment dat er gevaar dreigt schiet die adrenaline razendsnel omhoog en sta je paraat om zo snel mogelijk te handelen. Dit gaat allemaal zo snel dat je er niet eens over na hoeft te denken.
Het zoogdierenbrein
In het zoogdierenbrein vind je emoties, sociaal gedrag en motivatie. Dit brein is jonger dan het reptielenbrein en dus wat verder ontwikkeld. Hoewel het net als het reptielenbrein mikt op overleven, houdt het zich ook bezig met voortplanting en het krijgen van kinderen.
Het menselijk brein
Dit brein wordt ook wel de neocortex genoemd. Neo betekent nieuw: dit is het nieuwste, je jongste brein en wordt geschat op ongeveer een miljoen jaar oud. In dit brein vind je de taalfunctie, ons vermogen om rationeel te kunnen beredeneren en de mogelijkheid tot het bewust verwerken van informatie.
Bevallen is een oerkracht
Geboorte geven is op evolutionair vlak volledig geoptimaliseerd: we doen het al zolang we bestaan – en we bestaan nog steeds. Onze hormonen helpen ons, ons lichaam weet wat het moet doen en hoe veiliger we ons voelen, hoe beter we kunnen bevallen. Inderdaad, hoe veiliger we ons voelen. Ons reptielenbrein, wier grootste prioriteit het is dat we veilig zijn, moeten we proberen koest te houden. Wat we namelijk vaak zien is dat op het moment dat een barende vrouw zich ‘onveilig’ voelt, de weeën kunnen stoppen. Ja, echt.
Waarom stopt de baring?
Dat heeft alles te maken met vroeger. Baren is namelijk een proces waarin vrouwen zich van nature terugtrekken. Ze zoeken een veilige plek zodat ze in alle rust hun kindje kunnen krijgen. Je bent als barende vrouw namelijk kwetsbaar: je kunt niet zomaar wegvluchten. In de natuur zie je dat dieren zich ook terugtrekken naar een veilige plek, of dat ze bewaakt worden door hun ‘familie’: olifanten gaan er bijvoorbeeld met z’n allen omheen staan. Op het moment dat de holbewoner in jou, die van het reptielenbrein en het zoogdierenbrein, zich onveilig voelt, dan stopt het baringsproces totdat het wel weer veilig is. Je lichaam schiet in de overlevingsstand voor het geval je moet vechten of vluchten. Er wordt adrenaline aangemaakt en je hartslag gaat omhoog. Door die adrenaline kunnen je weeën stoppen.
“Ik had echt wel weeën hoor, thuis!”
Vandaag de dag uit zich dat bijvoorbeeld in de volgende situatie: de weeën beginnen ‘s nachts (vaak voel je je ‘s nachts het veiligst: thuis, in je eigen bed, naast je partner). Ze komen steeds vaker, de verloskundige is al voor het tweede vaginaal toucher geweest en heeft jullie verteld dat je vijf centimeter ontsluiting hebt en dat je naar het ziekenhuis kunt. Weg van je veilige plek, de auto in (oncomfortabel!) en op naar een andere plek waar je nog niet zo vaak, misschien wel nooit bent geweest. Wanneer je de verloskamers in komt staat daar een klinisch verloskundige die je niet kent en ook de verpleegkundigen hebben onbekende gezichten. En dan ineens zijn je weeën weg. “Ik had écht flinke weeën, net, hoor!” zeg je dan.
Leeuw
De holbewoner in jou kan het onderscheid niet zo goed maken tussen de dreiging van een leeuw en de ‘dreiging’ van onbekende mensen. Rationeel weet je dat het goed zit, dat verpleegkundigen echt geen kwaad in de zin hebben. Je menselijk brein is daarvan op de hoogte. Maar je reptielenbrein is veel en veel ouder, en dus veel sterker. Je lichaam heeft simpelweg even de tijd nodig om te acclimatiseren, om zich te realiseren dat er geen leeuw om de hoek staat en dat het oké is.
En dat zoogdierenbrein dan?
Eigenlijk wil je mikken op je zoogdieren-modus. Het reptielenbrein wil je rustig houden, want een vecht-, vlucht- of bevriesreactie (adrenaline) werkt je weeën tegen. Het menselijk brein wil je ook niet echt activeren, want analyseren en plannen komen ook niet heel erg van pas tijdens je bevalling. Weeën timen, bezig zijn met hoe lang het al duurt, hoeveel centimeters ontsluiting je hebt… het dwingt je terug je denkende brein in. Hoe minder je je inner-hagedis en je menselijk brein activeert, hoe makkelijker je in je zoogdierenbrein terechtkomt. En dat wil je: zoogdieren weten hoe ze moeten bevallen.
Hoe zorg je er dan voor dat je in je zoogdierenbrein terechtkomt?
Ik deel tien tips met je die je tijdens je bevalling kunt gebruiken.
Tip 1
Het begint met begrijpen hoe je lichaam en je brein werkt. Door te snappen dat het normaal is dat je lichaam reageert op je omgeving, hoef je je er ook niet over op te winden. Het werkt namelijk averechts als je je er druk over gaat maken.
Tip 2
Relax, lieve vrouw. Denk van tevoren na over waar jij van kunt ontspannen en zet dat in. Massage, ademhaling, muziek, meditatie, Reiki… whatever works.
Tip 3
Kies de plek waar jij je het veiligst voelt: thuis, in kraamsuites, of in het ziekenhuis.
Tip 4
Creeër een huiselijke, prettige sfeer. Geen felle lampen maar gedimd licht (denk ook aan bijvoorbeeld kerstlampjes), prettige geuren, warme sokken, muziek die je mooi vindt.
Tip 5
Laat het denken zoveel mogelijk bij je (beval-)partner. Weeën timen? Partner! Bevalbad opzetten? Partner! Interventies? Laat je partner doorvragen. Ik zou bijna zeggen: bereid je zo goed voor dat je al niet eens meer echt hoeft na te denken. Weet van tevoren wat de voor- en nadelen zijn van de mogelijke medische interventies en hoe het zit met pijnstilling.
Tip 6
Vraag je omgeving of zij zachtjes willen praten zodat je niet uit je bubbel gehaald wordt.
Tip 7
Warm water kan je goed helpen ontspannen. Een bad of douche is dan fijn.
Tip 8
Beweeg! Dans, twerk, maak er een feestje van. Je partner kan je hier prachtig in ondersteunen en dragen.
Tip 9
Orgasmes helpen enorm. Het wakkert de juiste bevalhormonen aan en zorgt tegelijkertijd voor ontspanning. Let erop dat je geen gemeenschap hebt wanneer je vliezen zijn gebroken, in verband met infectiegevaar. Maar masturbatie kan prima, ook samen. 🙂
Tip 10
Probeer plezier te maken. Lachen helpt!
Je doula kan je ondersteunen bij bovenstaande tips. Zij begrijpt de noodzaak van het terugzakken in je zoogdierenbrein en zal jou helpen ontspannen en ervoor zorgen dat je omgeving kalm blijft.
